Organisatieverandering speelt zich af op zowel het vlak van motivatie van mensen, gedrag processen én structuren. Het vraagt om maatwerk en bestrijkt alle aspecten van een organisatie. Veranderprocessen zijn vaak lastig en langzaam, maar als het goed aangepakt wordt kan het leer- en aanpassingsvermogen sterk verbeterd worden wat ondernemingen in staat stelt om zowel werkbaarheid te vergroten als de andere doelstellingen van de onderneming te bereiken.
Dat leerde het Project Anders organiseren 2.0 van Europa WSE, waar de SERV/Stichting Innovatie & Arbeid een actieve rol in speelde en een rapport over publiceert.
Verandertrajecten kunnen maar slagen als de missie en de visie duidelijk zijn en als er voor het traject gedragenheid is van de bestuurskamer tot de werkvloer.
Het persoonlijke weegt zwaar door in dergelijke trajecten. Daarvoor is het opbouwen en bewaken van psychologische veiligheid van doorslaggevend belang; medewerkers moeten kunnen uitleggen wat er mis loopt in een proces zonder vrees om daar voor afgerekend te worden.
De externe blik van adviseurs blijkt potentieel een belangrijke meerwaarde. Door hun afstand tot de dagelijkse werking kunnen ze analyses maken die van binnenuit moeilijker zouden zijn en ze brengen kennis en inzicht mee over oplossingen en het verloop van een traject.
Het project van Europa WSE speelde zich af in het kader van drie theoretische benaderingen, die voor het eerst in de praktijk tegenover elkaar werden afgewogen: De Zelfdeterminatietheorie, de High Reliability Organizing en de Moderne Sociotechniek. Die blijken complementair te zijn. Ze bestrijken alle drie een ander deel van het spectrum dat gaat van mens tot structuur en bieden elk daarvoor een denkkader, taal en tools om ze bespreekbaar te maken en er aan te werken. Aandacht voor de mens geeft niet alleen richting aan een veranderproces, maar het is ook nodig om het draagvlak te geven. Moeilijkheden bij gedrag en processen blijken dan weer vaak een oorzaak in de structuur van een organisatie te liggen.