Ondanks de geleidelijke groeivertraging van de economie raamt de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) dat de Vlaamse initiële begroting 2019 bij ongewijzigd beleid op een beperkt overschot van 145 mln. euro uitkomt. De sociale partners benadrukken dat de begroting structureel in evenwicht moet blijven. Daarom roepen ze op om de beschikbare beleidsruimte in te zetten voor meer duurzame sociaal-economische groei, via een versnelde investeringsimpuls. Om de noodzakelijke investeringen optimaal te laten renderen, pleit de SERV wel voor een meer gestructureerde aanpak o.a. door met een overkoepelend strategisch infrastructuurplan te werken en het beheer van infrastructuur prioriteit te geven.
Hans Maertens, voorzitter SERV: “Zeker nu de begroting structureel in evenwicht is, moeten meer investeringen een prioriteit voor de Vlaamse Regering zijn én blijven. Het is niet alleen een kwestie van meer investeren, maar ook van het meer gestructureerd aan te pakken. Met een Vlaams strategisch investeringsplan wordt duidelijk welke infrastructuurprojecten, zoals de bouw van schoolgebouwen, ziekenhuizen, bruggen en wegen, nu en later gepland zijn. Als sociaal-economisch middenveld willen wij graag betrokken worden bij het vastleggen van de prioriteiten. Dat kan het nodige maatschappelijke draagvlak van dergelijke projecten alleen maar versterken.”
Lichte verzwakking van de conjunctuur
De gunstige macro-economische omstandigheden hebben wellicht hun hoogtepunt bereikt in 2017. Sinds 2018 krijgen we volgens de jongste prognoses van de NBB en het Planbureau te maken met een lichte groeivertraging. De te verwachten reële groei is daarom bijgesteld tot 1,6% (Planbureau). In de eurozone zien we een gelijkaardige conjuncturele tendens. De economische groei lag in ons land de voorbije jaren wel wat lager dan in de meeste andere EU-lidstaten. Een reden te meer om beleidsmatig zowel te focussen op de gezondmaking van de overheidsfinanciën als op een groeibevorderend investeringsbeleid.
Klein overschot op initiële begroting 2019
Op basis van de beschikbare informatie en bij ongewijzigd beleid raamt de SERV een beperkt overschot van 145 mln. euro voor de initiële begroting van 2019.
Begrotingsdoelstelling
De SERV houdt vast aan het begrotingskader dat de voorbije jaren is uitgetekend. Daarom vinden de sociale partners het belangrijk dat de Vlaamse begroting voor 2019 en de volgende jaren structureel in evenwicht is. De uitgaven voor overheidsinvesteringen moeten sneller groeien dan deze voor andere uitgaven. De SERV ondersteunt ook de dialoog van de Belgische overheden met de Europese Commissie over strategische investeringen. Bijkomende schulden zijn enkel verantwoord voor strategische investeringen.
Investeringsregering
Met een begroting in evenwicht, kan de Vlaamse Regering de beschikbare beleidsruimte best inzetten voor het bevorderen van een stabiele en duurzame sociaal-economische groei. Versnelde investeringsimpulsen moeten daaraan een belangrijke bijdrage leveren. De Vlaamse Regering heeft al sinds de start in 2014 de ambitie een investeringsregering te zijn. De sociale partners zien zeker inspanningen op dat vlak, maar ook mogelijkheden tot verbetering. De manier waarop investeringen in infrastructuur gerealiseerd worden, kan meer gestructureerd verlopen.
Daarom doet de SERV de vijf volgende voorstellen:
- werk met een overkoepelend strategisch infrastructuurplan: o.a. in Nederland heeft deze aanpak zijn nut al bewezen. Het geeft een duidelijk overzicht van welke infrastructuurprojecten in de pijplijn zitten en hun prioriteit. Het laat ook overheden en private marktspelers toe om zich beter voor te bereiden.
- bouw voldoende kennis en ervaring binnen de Vlaamse administratie op: dat is nodig om grote investeringsprojecten op een kostenefficiënte en kwaliteitsvolle manier te realiseren binnen het initieel voorziene tijdspad. Dit vraagt om de centrale uitbouw van expertise in domeinen waar elk groot project mee geconfronteerd wordt: de financieringsconstructie opzetten, contracten opstellen en onderhandelen, consultatieprocessen opstarten om draagvlak te creëren ... Daarnaast is ook kennis en ervaring nodig per beleidsdomein om de bouw en realisatie van bv. een schoolgebouw, brug of kanaal in goede banen te leiden.
- gebruik PPS-constructies bij een aantoonbare maatschappelijke of operationele meerwaarde: een louter budgettaire motivering volstaat niet.
- creëer maatschappelijk draagvlak: de vooruitgang in het Oosterweeldossier bewijst dat dit belangrijk is. Maatschappelijk draagvlak krijg je niet alleen door vooraf intensief belanghebbenden te consulteren, maar ook door achteraf de projecten en resultaten grondig te evalueren en hierover transparant te rapporteren.
- geef beheer van infrastructuur hoge prioriteit: het beheer en onderhoud van een investering moeten van bij de start doorgerekend worden. Duurzaamheid komt zo ook mee in het vizier.