Met de nieuwe lokale energie- en klimaatpacten (LEKP 2.0) voorziet de Vlaamse Regering tussen 2023 en 2025 8 miljoen euro extra per jaar voor het energie- en klimaatbeleid van de lokale besturen. De SERV waardeert de bijkomende middelen voor de steden en gemeenten. Ze spelen inderdaad een cruciale rol in de aanpak van de energiecrisis en klimaat- en energieomslag zeggen de werkgevers- en werknemersorganisaties, verenigd in de SERV. Dat extra geld vergroot echter ook de versnippering van de middelen. De SERV vraagt te bekijken hoe de financiering van de lokale besturen en het energie- en klimaatbeleid beter geregeld kunnen worden. De middelen moeten ingezet worden waar ze best renderen en structureel en gericht helpen. De SERV verwelkomt de aangekondigde versterking van de onderbemande energiehuizen waar deskundigen energierenovaties begeleiden. De SERV berekende dat er echter nog meer slagkracht nodig is dan de voorlopig voorziene verdubbeling om gezinnen en ondernemingen voldoende te kunnen begeleiden bij energie-investeringen.
Hans Maertens, voorzitter SERV: “Steden en gemeenten spelen een belangrijke rol in de klimaat- en energietransitie. De lokale energiehuizen moeten hun ontzorgende rol verder kunnen uitbouwen en versterken. Ze staan dicht bij burgers en ondernemingen en kunnen hen best begeleiden bij de energie-investeringen die nodig zijn.”
Versterken van lokaal energie- en klimaatbeleid: ja, maar liever niet via versnipperde financieringskanalen
Met de nieuwe lokale energie- en klimaatpacten (LEKP 2.0) wil de Vlaamse Regering bijdragen aan het lokaal energie- en klimaatbeleid. Steden en gemeenten kunnen vrijwillig deelnemen en krijgen 1 euro Vlaams geld voor elke euro die ze zelf investeren. Vlaanderen voorziet een budget van ca. 8 miljoen euro per jaar tussen 2023 en 2025. De focus ligt op energierenovatie en laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen.
Bijkomende middelen voor het lokaal energie- en klimaatbeleid zijn welkom volgens de SERV maar het gaat slechts om zeer beperkte middelen (ca. 1,5 euro per inwoner) en voegt weer extra specifieke subsidies toe aan de vele (ruim 129) subsidiekanalen waarlangs Vlaams geld naar steden en gemeenten vloeit. De versnippering is aanzienlijk: zo stroomt 3% van alle Vlaamse middelen voor gemeenten via 109 verschillende kanalen (zie bijlage). Een uitklaring van deze versneden financiering van Vlaamse lokale besturen is nodig, samen met een kerntakendebat aldus de SERV.
De lokale energiehuizen versterken
De SERV gelooft sterk in de grote rol die lokale besturen kunnen spelen in de energiecrisis en om de energieomslag te maken. Steden en gemeenten zijn de geknipte partners want ze staan dicht bij de mensen, hebben terreinkennis en kunnen inspelen op de lokale dynamiek bij burgers en ondernemingen. Ze kunnen ontzorgen door hun inwoners bv. bij te staan met energieadvies, offertebegeleiding … Een bestaand instrument, nl. de energiehuizen, biedt veel mogelijkheden maar moet dan fors versterkt worden.
Ongeveer 100 deskundigen begeleiden nu via deze energiehuizen energetische renovaties van woningen, al moeten zij zich nog te veel bezig houden met de administratie van leningen. Door de versterkingen van de Vlaamse Regering zou het aantal deskundigen tijdelijk ongeveer verdubbelen. Volgens ruwe berekeningen van de SERV moet de slagkracht van de energiehuizen echter tien tot dertig keer vergroten om de nood aan begeleiding en ondersteuning bij energierenovaties te kunnen beantwoorden.
Tot slot moeten de LEKP’s volgens de SERV zeker specifieke aandacht geven aan energierenovaties bij kwetsbare groepen. Heel veel mensen kunnen de nodige energierenovaties zelf niet betalen. Met hun OCMW’s en energiehuizen hebben steden en gemeenten hiervoor de meest geschikte kanalen in huis. Ook een wijkgerichte aanpak die focust op specifieke buurten kan helpen om kwetsbare groepen beter te bereiken.
