Nieuwe drempels op integratietraject

De Vlaamse Regering past haar integratie- en inburgeringsbeleid aan. Om een inburgeringsattest te behalen moeten nieuwkomers slagen voor gestandaardiseerde testen voor de cursussen Nederlands als tweede taal (NT2) en maatschappelijke oriëntatie (MO). Inburgeraars die niet werken moeten zich verplicht inschrijven bij VDAB. Wie na twee jaar te weinig heeft gewerkt, moet een bijkomende taaltest afleggen. Deelnemers zullen voor elke cursus en test moeten betalen.

De Vlaamse sociale partners, het Minderhedenforum en het Overlegplatform Handicap & Arbeid, verzameld in de Commissie Diversiteit van de SERV, vrezen dat de Vlaamse Regering extra drempels creëert voor mensen die al moeilijk hun weg vinden op de arbeidsmarkt. Werk en opleiding zijn een belangrijke motor voor duurzame integratie. Maatregelen moeten de arbeidsmarktintegratie van nieuwkomers versterken en mogen geen extra drempels opwerpen. Uit het recent onderzoek ‘Impact van corona op personen met een migratieachtergrond en personen met een arbeidsbeperking’ van de Commissie Diversiteit blijkt dat personen met een migratieachtergrond ook harder getroffen worden door de coronacrisis en de ongelijkheid op de arbeidsmarkt groter is geworden.

Ann Vermorgen, voorzitter Commissie Diversiteit: “Werk is een belangrijke factor voor duurzame integratie. Het is dan ook goed dat inburgeraars die niet werken zich moeten inschrijven bij VDAB. Nieuwe maatregelen moeten de arbeidsmarktintegratie van nieuwkomers versterken maar de Vlaamse Regering creëert net extra drempels. De kans bestaat dat het langer zal duren vooraleer nieuwkomers aan de slag kunnen.”

Kathleen Van Den Daele, directeur ad interim Minderhedenforum: “Door de cursussen en testen betalend te maken, worden mensen die al een grotere kans op armoede hebben extra getroffen. De kans is groot dat vrijwillige inburgeraars afhaken door de hoge kosten terwijl zij ook gebaat zijn met de lessen Nederlands en maatschappelijke oriëntatie.”

Iedereen moet slagen voor standaardtesten

Het zal niet langer volstaan om regelmatig deel te nemen aan de inburgeringslessen. Om een inburgeringsattest te halen moeten nieuwkomers slagen voor gestandaardiseerde testen NT2 en MO. Wie niet slaagt, moet de test opnieuw afleggen. De sociale partners en het Minderhedenforum blijven pleiten voor geïntegreerde of gecombineerde trajecten die taalverwerving, beroepsopleiding en werkervaring opdoen bundelen. De taallessen zijn hierbij vaak specifiek gericht op het werk of op de sector waarin mensen werken. Aanvullende spoedcursussen kunnen hen klaarstomen voor de testen. De commissie vraagt dat inburgeraars die aantonen dat ze voldoende Nederlands kennen op basis van een ander getuigschrift NT2, bijvoorbeeld van de Nederlandse Taalunie of Selor, een vrijstelling bekomen.

Wie het inburgeringstraject met succes heeft doorlopen moet twee jaar later slagen voor een extra taaltest voor het niveau B1 mondeling. De Commissie Diversiteit is het ermee eens dat de ambitie voor het taalniveau hoog moet liggen maar twijfelt aan het nut van dit bijkomende taalniveau. Onderzoek toont aan dat een taalopleiding de kansen op de arbeidsmarkt vergroot tot men basisgebruiker is (A2). Daarna is werkervaring een meer bepalende factor voor de kans op tewerkstelling. Een bijkomende algemene verhoging van het taalniveau heeft dus weinig rendement op de arbeidsmarkt.

Mensen die in die twee jaar zes maanden onafgebroken hebben gewerkt, zijn vrijgesteld van deze aanvullende test. Maar die uitzonderingsregel is niet afgestemd op de realiteit van personen met een migratieachtergrond. Zij werken vaak in tijdelijke contracten en als uitzendkracht.

Betalen om test te mogen afleggen

Wie het inburgeringstraject volgt, moet betalen voor de cursussen en de testen. Elk onderdeel zal 90 euro kosten. Voor een tweeoudergezin zonder kinderen loopt de rekening voor het inburgeringstraject al snel op tot 720 euro. Dan moeten ze wel meteen slagen voor elke test.

De Commissie Diversiteit is het niet eens met het afschaffen van het kosteloos NT2 en dringt er net op aan om alle cursussen en testen NT2 en MO betaalbaar te houden. De inburgeringstrajecten richten zich vooral op mensen met een hoog armoederisico. Als zij moeten betalen voor cursussen en testen, zal dat nog meer drempels opwerpen. Bovendien zijn niet alle inburgeraars verplicht om een traject te volgen, bijvoorbeeld omdat ze EU-burgers zijn. De helft van alle mensen die een inburgeringstraject volgen doet dat uit vrije wil. Door de hoge kosten riskeren heel wat van deze vrijwillige inburgeraars af te haken.

De kans bestaat ook dat de kosten worden afgeschoven op de lokale besturen die veel nieuwkomers financieel ondersteunen bij de start van hun traject. Het is bovendien nu al mogelijk om administratieve sancties tot 5.000 euro op te leggen aan wie bijvoorbeeld onregelmatig deelneemt aan de lessen.

Verplicht inschrijven bij VDAB

Werk is een belangrijke factor voor een snelle en duurzame integratie. De verplichte inschrijving bij VDAB van inburgeraars op beroepsactieve leeftijd, vindt de Commissie Diversiteit dan ook een goede zaak. Als regisseur op de arbeidsmarkt is het belangrijk dat VDAB van iedereen weet of hij of zij werk heeft, werkzoekende is, een opleiding volgt of niet beroepsactief is of wil zijn. VDAB moet mensen die zich inschrijven behandelen als andere werkzoekenden en garanderen zij de nodige begeleiding en dienstverlening krijgen. De commissie vindt het essentieel dat inburgeraars die willen en kunnen werken, alle kansen en ondersteuning krijgen om daar ook in te slagen. Inburgeraars kunnen verschillende perspectieven opgegeven voor hun inburgeringstraject. Naast een professionele drijfveer kunnen zij ook een educatief of sociaal perspectief voor ogen hebben. VDAB moet in functie van deze keuze op zoek gaan naar het meest passende vervolg voor elke inburgeraar.

Contact