Een kwart van de werknemers en bijna een op de zes zelfstandige ondernemers in Vlaanderen geeft bij de werkbaarheidsmeting 2023 aan dat ze in de afgelopen 12 maanden op de werkplek het slachtoffer waren van grensoverschrijdend gedrag. Hierbij kan het gaan over intimidatie, pestgedrag, fysieke agressie of ongewenst seksueel gedrag. Bij de werknemers is dit een toename ten opzichte van de meting in 2016. Vrouwen en contactberoepen vormen een duidelijke risicogroep.
Werknemers: vooral contactberoepen hebben te maken met grensoverschrijdend gedrag
De werkbaarheidsmonitor 2023 leert ons dat ongeveer een kwart (24,5%) van de werknemers in Vlaanderen in het voorgaande jaar het slachtoffer was van één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag tijdens het werk. Dat zijn ongeveer 627.000 werknemers per jaar. Intimidatie of bedreiging komt het meest voor (17,9% of ongeveer 458.000 werknemers), gevolgd door pestgedrag (9,7% of ongeveer 248.000 werknemers), lichamelijk geweld (6,8% of ongeveer 174.000 werknemers) en ongewenst seksueel gedrag (3,6% of ongeveer 92.000 werknemers). In vergelijking met 2016 noteren we een significante toename bij lichamelijk geweld, ongewenst seksueel gedrag en intimidatie/bedreiging. Vergelijken we 2019 met 2023 dan noteren we enkel een significant verschil voor pestgedrag, met name een daling van 11% tot 9,7%.
Iets meer dan een kwart (27,2%) van de vrouwelijke werknemers geeft in 2023 aan dat ze slachtoffer werden van (één of meerdere vormen van) grensoverschrijdend gedrag tijdens het werk. Bij de mannen gaat het om ongeveer een vijfde (21%). Het verschil tussen mannen en vrouwen is het grootst voor ongewenst seksueel gedrag. Het aandeel werknemers dat slachtoffer werd van één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag op het werk, verschilt sterk van sector tot sector. In de gezondheids- en welzijnssectoren signaleren ongeveer vier op de tien grensoverschrijdend gedrag. Ook bij het openbaar bestuur en het onderwijs worden hoge slachtofferpercentages genoteerd (respectievelijk 30,7% en 29,5%). Niet toevallig zijn dit sectoren waar het interpersoonlijk contact meestal een belangrijk onderdeel uitmaakt van de arbeidssituatie.
Zelfstandige ondernemers: vrouwen zijn vaker slachtoffer
Uit de werkbaarheidsmonitor 2023 blijkt dat ongeveer een op de zes (17,0% of omgerekend ongeveer 77.500) van de zelfstandige ondernemers in Vlaanderen in de afgelopen 12 maanden het slachtoffer was van één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag tijdens het werk. Intimidatie of bedreiging komt het meest voor (14,8% of ongeveer 67.500 zelfstandige ondernemers), gevolgd door pestgedrag (3,6% of ongeveer 16.400 zelfstandige ondernemers), ongewenst seksueel gedrag (3,3% of ongeveer 15.000 zelfstandige ondernemers) en lichamelijk geweld (2,1% of ongeveer 9.600 zelfstandige ondernemers). Als we de slachtofferpercentages van 2023 vergelijken met de cijfers van 2016 of 2019 dan zien we geen statistische significante verschillen.
Ongeveer één vijfde (21,1%) van de vrouwelijke zelfstandige ondernemers werd slachtoffer van één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag tijdens het werk. Bij de mannelijke zelfstandige ondernemers was dat met 14,6% beduidend minder. Het verschil is het grootst voor ongewenst seksueel gedrag waarvan 1% van de mannen en 6,7% van de vrouwen slachtoffer werden. Het aandeel dat slachtoffer werd van één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag is het hoogst bij de vrije beroepen waar bijna drie op de tien dit gedrag rapporteert. Sectoren die lager scoren dan het gemiddelde (17%) zijn de intellectuele diensten (10,4%), bouw (10,7%), land- en tuinbouw/visserij/bosexploitatie (11,1%) en transport (13%).